نقش ورزش در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر

زمان مطالعه: ۳ دقیقه

نقش ورزش در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر

بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، سرطان، چاقی، فشار خون بالا و اختلالات روانی، سالانه میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان مبتلا می‌کنند. برخلاف بیماری‌های واگیر که از طریق ویروس یا باکتری منتقل می‌شوند، بیماری‌های غیرواگیر اغلب ناشی از سبک زندگی ناسالم هستند. یکی از مؤثرترین و در دسترس‌ترین راهکارها برای پیشگیری از این بیماری‌ها، فعالیت بدنی منظم و ورزش است.

در مجله مانا، به بررسی نقش حیاتی ورزش در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر می‌پردازیم و مزایای بی‌شمار آن برای سلامت جسمی و روانی را مرور می‌کنیم.

بیماری‌های غیرواگیر؛ تهدیدی خاموش اما گسترده

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، بیش از ۷۰ درصد مرگ‌ومیرهای جهانی به علت بیماری‌های غیرواگیر رخ می‌دهد. این بیماری‌ها نه‌تنها سلامت فردی را به خطر می‌اندازند، بلکه بار مالی و روانی سنگینی بر خانواده و نظام سلامت کشورها تحمیل می‌کنند.

علل اصلی بروز این بیماری‌ها عبارت‌اند از:

• عدم فعالیت بدنی

• رژیم غذایی ناسالم

• استعمال دخانیات

• مصرف الکل

• استرس مزمن

در میان این عوامل، نبود تحرک کافی یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر است. اما خبر خوب این است که این عامل کاملاً قابل کنترل است.

ورزش؛ راهکاری ساده برای پیشگیری از بیماری‌ها

فعالیت بدنی منظم می‌تواند عملکرد بدن را بهبود بخشد، سیستم ایمنی را تقویت کند، و از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری نماید. طبق توصیه WHO، بزرگسالان باید حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته یا ۷۵ دقیقه فعالیت شدید داشته باشند.

ورزش نه‌تنها یک راه پیشگیری، بلکه یک شیوه زندگی سالم است که کیفیت زندگی را به طرز چشم‌گیری افزایش می‌دهد.

تأثیر ورزش بر مهم‌ترین بیماری‌های غیرواگیر

۱٫ بیماری‌های قلبی-عروقی

ورزش باعث تقویت عضله قلب، کاهش فشار خون، بهبود جریان خون و افزایش HDL (کلسترول خوب) می‌شود. افرادی که به‌طور منظم فعالیت بدنی دارند، تا ۳۵٪ کمتر در معرض حملات قلبی و سکته مغزی قرار دارند.

۲٫ دیابت نوع ۲

ورزش موجب افزایش حساسیت به انسولین و کاهش قند خون می‌شود. حتی پیاده‌روی روزانه می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا ۵۸٪ کاهش دهد.

۳٫ چاقی و اضافه وزن

ورزش همراه با رژیم غذایی سالم، مؤثرترین راه کاهش وزن است. فعالیت‌های هوازی مانند دویدن، دوچرخه‌سواری و شنا کالری می‌سوزانند، در حالی که تمرینات قدرتی توده عضلانی را افزایش می‌دهند.

۴٫ سرطان‌ها (مخصوصاً سینه و روده)

مطالعات نشان داده‌اند که ورزش منظم می‌تواند خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را کاهش دهد، به‌ویژه سرطان پستان در زنان و سرطان روده بزرگ در هر دو جنس.

۵٫ اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب

فعالیت بدنی منظم باعث افزایش ترشح هورمون‌های شادی مانند سروتونین و اندورفین می‌شود. ورزش می‌تواند به اندازه داروهای ضدافسردگی در بهبود خلق و خو مؤثر باشد، بدون عوارض جانبی.

ورزش چه نوعی باشد بهتر است؟

برای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر، ترکیبی از سه نوع ورزش توصیه می‌شود:

۱٫ فعالیت‌های هوازی (ایروبیک)

مانند پیاده‌روی تند، دویدن، دوچرخه‌سواری، شنا. این فعالیت‌ها سلامت قلب و ریه را بهبود می‌بخشند.

۲٫ تمرینات مقاومتی یا قدرتی

شامل وزنه‌برداری، استفاده از کش‌های مقاومتی یا تمرین با وزن بدن (مثل شنا و دراز و نشست). این نوع تمرین‌ها توده عضلانی را حفظ کرده و سوخت‌وساز بدن را افزایش می‌دهند.

۳٫ تمرینات کششی و تعادلی

یوگا، تای‌چی و حرکات کششی به انعطاف‌پذیری بدن کمک می‌کنند، تعادل را بهبود می‌بخشند و از زمین‌خوردن در سالمندان جلوگیری می‌کنند.

چگونه ورزش را به عادت روزانه تبدیل کنیم؟

• با هدف‌گذاری شروع کنید: اهداف کوچک و قابل اندازه‌گیری داشته باشید. مثلاً هفته‌ای ۳ بار پیاده‌روی ۳۰ دقیقه‌ای.

• برنامه‌ریزی کنید: زمان مشخصی برای ورزش تعیین کنید تا به یک عادت تبدیل شود.

• ورزشی را انتخاب کنید که از آن لذت می‌برید: مثلاً رقص، کوهنوردی یا حتی بازی‌های گروهی.

• با یک همراه تمرین کنید: ورزش با دوستان یا اعضای خانواده انگیزه را افزایش می‌دهد.

• پیشرفت خود را پیگیری کنید: با اپلیکیشن یا دفترچه تمرینی، میزان فعالیت خود را ثبت کنید.

آیا همه افراد می‌توانند ورزش کنند؟

در اغلب موارد، پاسخ مثبت است. اما افرادی که سابقه بیماری‌های قلبی، دیابت شدید، یا مشکلات اسکلتی عضلانی دارند، باید پیش از آغاز برنامه ورزشی با پزشک مشورت کنند. همچنین، سالمندان باید ورزش‌هایی با شدت کمتر ولی به‌صورت منظم انجام دهند.

نتیجه‌گیری: ورزش، دارویی بدون نسخه

ورزش نه‌تنها عاملی مؤثر در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر است، بلکه کیفیت زندگی را در همه سنین بهبود می‌بخشد. با تنها چند ساعت فعالیت بدنی در هفته، می‌توان از بسیاری از بیماری‌های مزمن جلوگیری کرد و از بدنی سالم‌تر، ذهنی آرام‌تر و زندگی شادتر برخوردار شد.

پس اگر به سلامت خود اهمیت می‌دهید، همین امروز تصمیم بگیرید که ورزش را وارد برنامه روزانه‌تان کنید. هیچ زمانی برای شروع دیر نیست!