پشت پرده افزایش قیمت دلار

پشت پرده افزایش قیمت دلار

از تاریخ ۱۶ آبان سال ۱۴۰۱ شاهد افزایش ناگهانی قیمت دلار بودیم که تنش های بسیاری را برای افراد ایجاد کرد. این در حالی بود که رئیس بانک مرکزی، در تاریخ ۱۵ آبان وارد میدان شد و وعده داد که قیمت دلار را کاهش می‌دهد. اما قیمت دلار در بازار آزاد روند افزایشی را به خود دید. این افزایش به قدری بود که قیمت دلار به ۳۶ هزار و ۱۵۰ تومان رسید. در این تاریخ بود که رئیس بانک مرکزی قول داد که ارز به بازار تزریق کند. اما علت افزایش قیمت دلار و پشت پرده افزایش قیمت دلار چه بود؟

علت افزایش قیمت دلار

بسیاری از مردم منتظر بودند که اگر ارز به بازار تزریق شود قیمت آن کاهش پیدا کند. اما بازار هیچ واکنشی به این امر نداد. اقدامات د.لت چندان امیدوار کننده نبود و باعث افزایش قیمت دلار شد. قیمت دلار هرات نیز روند افزایش خود را طی کرد و به ۳۴۷۵۰ تومان رسید. اما سوال اصلی این است که پشت پرده افزایش قیمت دلار چیست؟

برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که چرا نرخ دلار در نیمه نخست امسال نوسانات محدودی داشت اما در عرض ۲ الی ۳ روز قیمت آن به صورت ناگهانی افزایش پیدا کرد؟ بسیاری از کارشناسان در این حوزه، ابتدا این پاسخ را می دهند که متوقف شدن مذاکرات هسته‌ای یا همان برجام، علت اصلی افزایش قیمت دلار به صورت ناگهانی بود. هفته های اخیر شاهد بودیم دولت آمریکا از برجام خارج شد و عملاً مرگ برجام را شاهد بودیم‌.

توقف برجام

خبر خارج شدن آمریکا از برجام به صورت ناگهانی بر روی قیمت دلار تاثیر گذاشت. در عرض یک الی دو روز این افزایش را شاهد بودیم. از طرف دیگر با وجود این که ۵۰ روز از اعتراضات مرگ مهسا امینی می گذرد. اما نرخ دلار تاثیری از این مسئله نگرفت.

کسری بودجه دولت

علت دوم افزایش نرخ دلار، کسری بودجه دولت و تامین آن از این طریق است. این راهکار روشی است که بارها دولت آن را انجام داده و اجرا کرده است. با وجود نوسان گیری ارز و انجام آن برای تامین کسری بودجه دولت، بازهم منجر به افزایش قیمت دلار شد. آن هم زمانی که فنر ارز تا مدت ها نگه داشته شده بود و افزایشی را شاهد نبودیم.

البته  ماه‌ها پیش کارشناسان بسیاری وعده داده بودند که قیمت دلار در نیمه دوم سال به شدت افزایش خواهد یافت. چرا که دولت قرار بود با کسری بودجه شدیدی مواجه شود و چه بخواهیم و چه نخواهیم قیمت دلار افزایش و رشد خواهد داشت.

تورم

علت کسری بودجه دولت نیز، کاهش درآمدهای حاصل از نفت و تورم ۴۵ درصدی است. اما برخی دیگر نیز معتقدند که دولت به صورت خود خواسته افزایش قیمت دلار را منجر شده است. تا بخشی از این کسری را جبران کند. این امر زمانی تحقق پیدا می‌کند که شاهد پرداخت یارانه‌های نقدی هستیم.

سیاست های دولت برای کنترل قیمت دلار

اما پیش بینی قیمت دلار آزاد یکی از عناوین پرتنشی است که بسیاری از افراد به فکر آنند. اگر بانک مرکزی با انجام اقدامات خود بتواند بازار ارز را کنترل کند و افزایش قیمت دلار را مهار کند ممکن است شاهد تثبیت قیمت دلار باشیم. اما این سیاست ها چیست؟

یکی از سیاست‌های بانک مرکزی تسهیل روند خرید ارز است بانک مرکزی برخی از شعب منتخب خود را معرفی کرده که مردم از طریق آن دلار موردنظر خود را بخرند. اما این سیاست قبلا نیز امتحان شده بود ولی کمکی به کاهش قیمت دلار نکرد.

روش دیگری که بانک مرکزی برای کنترل روند افزایش قیمت دلار می تواند انجام دهد؛ عرضه ارز معاملات نیمایی است. اگر در معاملات نیمایی شاهد عرضه سنگین دلار باشیم ممکن است روند افزایش قیمت دلار تثبیت شود و افزایش بیش از این را شاهد نشویم. اما معاملات نیمایی تنها یک سوم قیمت ارز را شامل می شود. این در حالی است که حدود یک ماه پیش زمانی که دلار وارد کانال ۳۳ هزار تومان شد، دولت با تزریق ۱۰۰ میلیون دلار به بازار توانست ظرف چند روز قیمت دلار را به ۳۲ هزار تومان برگرداند. اما این راهکار در بلند مدت جواب نخواهد داد و پاسخگو نیست.

پیش بینی قیمت دلار

کارشناسان تنها پیش بینی ممکن را بازگشت مجدد آمریکا به برجام می دانند و اگر مذاکرات مجدداً آغاز شود شاید قیمت دلار کاهش پیدا کند.

پشت پرده افزایش قیمت دلار را به کوتاهی برخی از صرافی ها نیز نسبت می دهند. از آنجایی که دولت با راه اندازی سامانه برخط متشکل ارزی، برای دسترسی آسان مردم به خرید ارز را داشتند و تاکید کرده بود که اولویت با خریدارانی است که آنلاین خرید می کنند. بسیاری از مردم با مراجعه حضوری و عدم دریافت پاسخ مناسب مواجه شدند.

توکلی در این باره گفت: دیروز تعدادی از صرافی ها با تقاضای مشتریان حضوری جواب ندادند که این امر باعث ایجاد نوسانات قیمت در بازار دلار شد. اما به صرافی ها اطلاع رسانی صورت گرفت و به آن ها تذکر داده شد که هم به مراجعه حضوری و هم به مراجعان از طریق آنلاین و برخط پاسخ مناسب بدهند.

از آنجایی که صف‌های طولانی برای خرید ارز ایجاد می‌شد سامانه آنلاین راه اندازی شد تا مردم بتوانند از آن طریق از مورد نیاز خود را خریداری کند.

مشکل خرید ارز

برای جبران مشکل خرید ارز بانک ها نیز ارز مورد نیاز مردم را می توانند بفروشند بانک های ملی، صادرات، تجارت و ملت در تمامی شعب خود می توانند ارز مورد نیاز مردم را فراهم کنند. این اقدام برای تسهیل و تامین تقاضای مورد نیاز ارز مردم است. از ۱۵ آبان ماه علاوه بر صرافی ها، مردم می توانند از طریق بانک نیز ارز مورد نیاز خود را خریداری کنند. این امکان تنها برای اشخاص حقیقی امکان پذیر است و افرادی که بالای ۱۸ سال هستند می توانند با استفاده از کارت ملی، ارز مورد نیاز خود را خریداری کنند. حداکثر میزانی که می توانید از بانک ها ارز مورد نیاز خود را خریداری کنید حدود ۳ هزار یورو است.

تورم در کشور از مهمترین عوامل افزایش قیمت دلار است. پشت پرده قیمت دلار به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان یک عامل را برای افزایش قیمت دلار در نظر گرفت.

مهمترین عامل بر اساس گزارشات منتشر شده از مرکز آمار، نرخ تورم نقطه به نقطه در کشورمان در ماه مهر سال ۱۴۰۱، به عددی حدود ۴۸.۶ درصد رسید. با توجه به این امر، کارشناسان باور دارند که مردم برای حفظ ارزش دارایی های خود به سراغ خرید طلا و ارز خواهند رفت. بنابراین قیمت هر برگ اسکناس آمریکایی در ۱۲ آبان حدود ۵۲۰ تومان افزایش را دید. اکنون نیز به روز به روز شاهد افزایش قیمت دلار هستیم اما در آینده ای نزدیک باید منتظر باشیم تا ببینیم با بررسی سیگنال‌های مثبت در رابطه با ذخایر ارزی کشور، بانک مرکزی چه تدبیری را خواهد اندیشید؟

به نظر شما قیمت دلار تا چه میزان افزایش را خواهد دید؟